PRAC je završio ocjenu gadolinijumskih kontrastnih sredstava koja se koriste kod snimanja tijela magnetnom rezonancom i preporučio regulatorne mjere, uključujući suspenziju odobrenja za stavljanje u promet nekih od ovih lijekova

Nosioci odobrenja na koje se odnosi ova ocjena imaju pravo zatražiti da PRAC preispita svoju preporuku.
Konačna preporuka PRAC-a biće proslijeđena Komisiji za humane lijekove (CHMP), koja će usvojiti konačno mišljenje pri EMA-i. Dalji detalji će biti objavljeni u vrijeme mišljenja CHMP-a.

Iako nisu prijavljeni simptomi ili bolesti povezane s nakupljanjem gadolinijuma u mozgu, PRAC iz predostrožnosti napominje da su podaci o dugoročnim dejstvima na mozak ograničeni. Nakupljanje gadolinijuma u drugim organima i tkivima povezano je s rijetkim nuspojavama kao što su stvaranje kožnih plakova i nefrogena sistemska fibroza, stanje u kojem kod bolesnika s oštećenjem bubrega dolazi do stvaranja ožiljnog tkiva u koži i različitim organima. Takođe, neklinička laboratorijska ispitivanja pokazala su da gadolinijum može biti štetan za tkiva.

ÄŒetiri aktivne supstance za koje se preporučuje suspenzija odobrenja imaju linearnu strukturu zbog čega se nazivaju linearnim gadolinijumskim kontrastnim sredstvima. Linearni gadolinijumski kontrasti imaju strukturu za koju je više izgledno da će otpuštati gadolinijum, koji se može nakupljati u tkivima tijela. Drugi su gadolinijumski kontrasti, koji se nazivaju makrocikličnim kontrastima, stabilniji i mnogo su manje skloni otpuštanju gadolinijuma. PRAC je preporučio da se makrociklični gadolinijumski kontrasti (gadobutrol, gadoterična kiselina i gadoteridol) primjenjuju u najnižoj dozi koja pojačava signal za postavljanje dijagnoze i samo onda kada snimanje bez kontrasta nije primjereno.

 

Neka od linearnih gadolinijumskih kontrastnih sredstava ostaće dostupna:

• gadoksetatna kiselina, linearni kontrast koji se u niskoj dozi primjenjuje za snimanje jetre, zato što zadovoljava važnu dijagnostičku potrebu kod bolesnika kod kojih ima malo drugih dijagnostičkih mogućnosti;

• gadopentetska kiselina, koja se daje injekcijom direktno u zglob, zato što je u ovom slučaju koncentracija gadolinijuma vrlo niska (oko 200 puta niža od sredstava koja se daju intravenski).

Ova dva sredstva trebaju se primjenjivati u najnižoj dozi koja pojačava signal  za postavljanje dijagnoze i samo onda kada snimanje bez kontrasta nije primjereno.
Za odobrenja za koja je preporučena suspenzija, ista će se moći ukinuti u slučaju da nosioci odobrenja dostave dokaze o novim koristima u identifikovanoj grupi bolesnika, koje nadmašuju rizike primjene ovih lijekova ili ako dokažu da ti lijekovi (modifikovani ili nemodifikovani) ne oslobađaju gadolinijum u značajnim količinama ili ne dovode do nakupljanja u tkivima.

 

Više o lijekovima
Gadolinijumska kontrastna sredstva koriste se kao pojačivači kontrasta kako bi se poboljšao kvalitet prikaza magnetnom rezonancom.
Magnetna rezonanca je metoda oslikavanja koja se temelji na magnetnim poljima koja proizvode molekule vode u tijelu. Nakon injiciranja, gadolinijum ulazi u interakciju s molekulama vode. Zbog te interakcije, molekule vode daju jači signal, pa je prikaz tkiva jasniji.
Ova ocjena odnosi se na lijekove koji sadrže sljedeće aktivne supstance: gadobenatnu kiselinu, gadodiamid, gadopentetsku kiselinu, gadoversetamid, gadoksetinsku kiselinu, gadobutrol, gadoteričnu kiselinu i gadoteridol.
Većina gadolinijumskih kontrastnih sredstava u Evropskoj uniji (EU) odobrena je putem nacionalnih postupaka odobravanja lijekova. Lijek Optimark (gadoversetamid) trenutno je jedino gadolinijumsko kontrastno sredstvo u Evropskoj uniji koje je odobreno centralizovanim postupkom.
U Bosni i Hercegovini odobrena su sljedeća linearna gadolinijumska kontrastna sredstva na koja se odnosi preporuka PRAC-a za suspenziju odobrenja:

• MultiHance 0,5 mmol/ml otopina za injekciju (gadobenatna kiselina),

• Omniscan 287 mg/ml otopina za injekciju i Omniscan 287 mg/ml otopina za injekciju (napunjene štrcaljke) (gadodiamid),

• Gadodiem, 287 mg/1 mL, otopina za injekciju (gadodiamid)

• Magnevist 0,5 mmol/ml otopina za injekciju (gadopentetska kiselina)

U Bosni i Hercegovini odobreno je sljedeće linearno gadolinijumsko kontrastno sredstvo na koje se ne odnosi preporuka PRAC-a za suspenziju odobrenja, a koje se prema preporuci PRAC-a treba primjenjivati u najnižoj dozi koja pojačava signal za postavljanje dijagnoze i samo onda kada snimanje bez kontrasta nije primjereno:

• Primovist 0,25 mmol/ml otopina za injekciju u napunjenoj štrcaljki (gadoksetinska kiselina), zato što se koristi za snimanje jetre.

U BiH su odobrena  sljedeća makrociklična gadolinijumska kontrastna sredstva na koje se ne odnosi preporuka PRAC-a za suspenziju odobrenja, a koja se prema preporuci PRAC-a trebaju primjenjivati u najnižoj dozi koja pojačava signal za postavljanje dijagnoze i samo onda kada snimanje bez kontrasta nije primjereno:

• Gadovist 1,0 mmol/ml otopina za injekciju (gadobutrol),

• Dotarem 0,5 mmol/ml, rastvor za injekciju u napunjenoj šprici i Dotarem 0,5 mmol/ml, otopina za injekciju u staklenoj bočici (gadoterična kiselina).

 

Više o postupku
Ocjena gadolinijumskih kontrastnih sredstava započela je u martu 2016. godine na zahtjev Evropske komisije, prema čl. 31. Direktive 2001/83/EZ.
Ocjenu je proveo PRAC, komitet odgovoran za ocjenu sigurnosnih pitanja koja se odnose na lijekove za liječenje ljudi, koje je donijelo niz preporuka. Konačne preporuke PRAC-a bit će proslijeđene Komisiji za humane lijekove (CHMP), koja je odgovorna  za pitanja koja se odnose na lijekove za liječenje ljudi, koje će usvojiti konačno mišljenje pri EMA-i. Posljednji korak u ovom postupku je usvajanje odluke od strane Evropske komisije koja je pravno obvezujuća za sve zemlje članice EU-a.
Prethodni postupak u kojem su se pri EMA-i ocjenjivala gadolinijumska kontrastna sredstva proveden je 2010. godine, a odnosio se na rizik od nefrogene sistemske fibroze (NSF). Više informacija o tom postupku dostupno je na internetskim stranicama EMA-e, odnosno ovdje.